Gewasbeschermings-monitor: binnen 2 maanden na teelt
Op 15 en 16 oktober kunt u weer lege verpakkingen bij ons inleveren. Lees hier de voorwaarden en meld u aan.
Dit jaar vieren wij een bijzondere mijlpaal: ons 175-jarig jubileum!
Ons verhaal begint in 1850, toen Johannes Wiltjes Pars startte met de graanhandel. Wat begon als een boerderij aan de Koudeweg in Sint Annaparochie, groeide in de 175 jaar die volgden uit tot een gevestigd graanhandel in het Bildt. In de loop van de jaren is er veel veranderd, maar de handel in granen en zaden vormt nog altijd het hart van ons bedrijf. Inmiddels zijn we uitgegroeid tot allround toeleverancier voor de agrarische sector.
In dit artikel nemen we u mee op reis door de tijd. We beginnen bij de eerste en tweede generatie Pars, die het fundament legden onder het familiebedrijf. In de volgende edities blikken we verder vooruit: naar de opvolgende generaties tot aan vandaag. Zo nemen we u mee door 175 jaar familiegeschiedenis – van zakken graan op de kar tot pallets vol toekomstplannen.
Hoe het allemaal begon: Johannes Wiltjes Pars
Het fundament van het familiebedrijf werd gelegd in december 1849, toen de weduwe van Wiltje Joh. Pars de boerderij aan de Koudeweg verkocht. Wiltje, op dat moment 77 jaar oud, was eerder dat jaar overleden. De boerderij was voor die tijd fors, met ruim 42 bunder aan vruchtbare kleigrond. Hierop werd rogge, tarwe, wintergerst en kalverbloem verbouwd.
Zijn oudste zoon, Johannes Wiltjes Pars, toen 33 jaar oud, besloot het roer om te gooien. In 1850 begon hij met de handel in granen, koolzaad, raapzaad en erwten. Daarmee zette hij de eerste stappen richting wat later in de toekomst een allround toeleverancier zou worden voor de agrarische sector. In 1856 liet hij in Sint Annaparochie een pakhuis bouwen, waarvan de eerste steen werd gelegd door zijn zoon. Die steen is nog steeds in het bezit van de familie Pars en ligt in de ingang van het huidige kantoor van George Pars Graanhandel.
Naast zijn activiteiten als graanhandelaar was Johannes ook in de politiek actief. Tussen 1855 en 1905 had hij zittingen in de Raad van Liberale boeren of kooplieden. Waarmee hij een belangrijke stem had in de ontwikkeling van de landbouw in de regio. Zijn betrokkenheid bij de gemeenschap blijkt ook uit een bijzonder gebaar in de winter van 1883. Tijdens een strenge kerstwinter deelde hij honderden arme gezinnen gratis erwten uit. Dit werd een traditie waar hij de dag voor kerst erwten uitdeelde aan de arme gezinnen.
Historicus Hartman Sannes schrijft hierover in “Geschiedenis van Het Bildt” het volgende: “Kerstmis 1883 verblijdde J. Pars, graanhandelaar te St. Annaparochie, weer een honderd arme gezinnen met een uitdeling van erwten. Ieder die zich aanmeldde kreeg, nu reeds 30 jaar, op de dag voor Kerstmis een hoeveelheid erwten naar de grootte van het gezin, zonder aanzien des persoons.”
De tweede generatie: Gerrit Johannes Pars
Johannes kreeg in totaal acht kinderen. In 1892 nam zijn zoon, Gerrit Johannes Pars, het bedrijf over. Gerrit bouwde voort op het fundament van zijn vader, maar breidde de handelsactiviteiten uit. Behalve granen handelde hij ook in katoenzaadmeel – een voedzaam bijproduct van de katoenindustrie – maar ook mangelwortels en koolraap. Deze producten waren essentieel als veevoer voor de boeren.
Gerrit bekleedde daarnaast ook een functie bij het waterschap en werd in 1899 herkozen voor Waterschap Het Oud Bildt. De familie was betrokken bij zowel de gemeenschap als het agrarische leven.
De eerste handelsjaren
De handel in granen speelde zich in de beginjaren niet alleen aan huis af, maar vond ook plaats op de beurzen van Leeuwarden en Groningen. Johannes en Gerrit reisde regelmatig naar deze steden om zaken te doen met boeren en opkopers. Uit een oud kasboekje van 1866 blijkt dat hij onder andere handelde met boer Miedema te Sint Annaparochie. Opvallend uit het kasboekje is dat niet alle transacties in geld plaatsvonden, er werd ook geruild. Zo werd er bijvoorbeeld een partij erwten ingeruild voor granen. Ruilhandel was in die tijd een gebruikelijke manier van zakendoen.
Op de beurzen heerste een levendige sfeer. Boeren, handelaren en opkopers kwamen er samen om producten te verhandelen, prijzen af te stemmen en de kwaliteit van granen en zaden te beoordelen. Ook in de regionale kranten, zoals Leeuwarder Courant, verschenen in die tijd berichten over marktprijzen en advertenties waarin handelaren hun aanbod kenbaar maakten. De beurs Groningen nam hierin een centrale plaats in. Wat begon als een fysieke marktplaats, groeide uit tot een vast ontmoetingspunt voor de graanhandel. Tot op de dag van vandaag wordt er op de Beurs Groningen wekelijks vergaderd over de actuele graanprijzen. Handelaren en vertegenwoordigers uit de agrarische sector stemmen daar gezamenlijk de noteringen af – een traditie die al ruim anderhalve eeuw wordt voortgezet.
